Muzyka – Media – Prawo – Marketing, tom I

red. Beata Stróżyńska, Ewa Staszewska
Łódź 2020
ISBN: 978-83-60929-78-0
objętość: 376 stron
cena: 35 zł

ZAWARTOŚĆ

• Wstęp

Muzyka w perspektywie muzykologicznej, medialnej i marketingowej

• Małgorzata Sułek (AM Łódź)
  Wokół autobiografizmu i ilustracyjności – muzyka Witolda Lutosławskiego w słuchowisku radiowym „Bracia” Jerzego Pytlakowskiego
• Arleta Nawrocka-Wysocka (AM Łódź)
  Nepalskie saarangi i koreańskie p’ansori. Muzyczna podróż do mniej znanych zakątków Azji
• Piotr Deptuch (AM Łódź)
  Evita – tytułowa bohaterka musicalu Andrew Lloyda Webbera i Tima Rice’a. Charakterystyka postaci w perspektywie dramatyczno-muzycznej
• Beata Stróżyńska (AM Łódź)
  Zabytki XVIII-wiecznego niemieckojęzycznego piśmiennictwa muzycznego w zbiorach Juliusa Augusta Philippa Spitty zachowanych w Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego. Historia kolekcji oraz jej krótka charakterystyka
• Roman I. Drozd (AM Łódź)
  Piękno uosobione. Personalizm filokaloniczny w pracy twórcy
• Aleksandra Bęben (AM Łódź)
  Prelekcja muzyczna w kontekście teorii wywierania wpływu na ludzi Roberta Cialdiniego
• Krzysztof Grzegorzewski (UŁ/AM Łódź)
  Jak pisać o brzmieniu? Wykorzystywanie narzędzi retorycznych do opisu jakości dźwięku w tekstach dziennikarskich
• Robert Kamyk (AM Łódź)
  Budowanie marki muzyka, na przykładzie absolwentów uczelni muzycznych
• Kinga Ścieszko (AM Łódź)
  Zróżnicowanie stylów muzycznych w musicalu „Hamilton” Lina Manuela Mirandy jako jedna z przyczyn sukcesu dzieła

Prawne aspekty działalności kulturalnej i artystycznej

• Maciej Rakowski (UŁ)
  O muzyce w konstytucjach – dawnych i współczesnych
• Maria Karcz-Kaczmarek (UŁ)
  Działalność kulturalna w świetle doktryny i orzecznictwa sądowego
• Marcin Głuszak (UŁ), Magdalena Kuba (ALK, UŁ)
  Zasady przetwarzania danych osobowych w działalności kulturalnej
• Ewa Staszewska (UŁ)
  Dopuszczalność i warunki pracy dzieci na rzecz podmiotów prowadzących działalność kulturalną i artystyczną
• Anna Piszczek (UŁ)
  Cywilnoprawne podstawy zatrudnienia muzyków
• Magdalena Paluszkiewicz (UŁ)
  Ubezpieczenie społeczne twórców i artystów – analiza najnowszych propozycji zmian na tle jego rozwoju
• Agnieszka Rabiega-Przyłęcka (UŁ)
  Prawne wymogi organizacji imprezy masowej artystyczno-rozrywkowej
• Anna Chmielarz-Grochal (UŁ)
  Bezpłatne imprezy organizowane przez publiczne instytucje kultury a podatek VAT (uwagi de lege lata)
• Biogramy autorów

 

ZE WSTĘPU

Oddajemy do Państwa rąk książkę będącą owocem działalności Instytutu Mediów i Produkcji Muzycznej Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi. Niniejsza publikacja jest oryginalnym – można wręcz pokusić się o twierdzenie, że pionierskim, wysoce interdyscyplinarnym dziełem, łączącym zagadnienia ze świata muzyki z zagadnieniami z obszaru nauk prawnych. Choć mogłoby wydawać się, że te dwie – jakże dalekie od siebie dziedziny nie mają ze sobą zbyt wielu punktów stycznych, to okazuje się, że właśnie w obszarze mediów i produkcji muzycznej zagadnienia prawne zajmują ważne miejsce.
Publikacja składa się z dwóch części. W pierwszej, zatytułowanej Muzyka w perspektywie muzykologicznej, medialnej i marketingowej, znalazły się artykuły muzykologów, teoretyków muzyki, wykonawców, konferansjerów, dziennikarzy i producentów muzycznych. Omawiają oni bardzo szerokie spektrum zagadnień, dzięki czemu można dostrzec, jak rozległe są zainteresowania osób, które współtworzą Pracownię Muzyki w Mediach oraz Pracownię Produkcji Muzycznej AM w Łodzi.
Druga część prezentowanej publikacji została poświęcona prawnym aspektom działalności kulturalnej i artystycznej. (...) Duża część niniejszej publikacji ma wymiar niezwykle praktyczny, choć nie brakuje też rozważań ściśle teoretycznych. Badania naukowe i ich wyniki, opublikowane w niniejszej książce, mogą w pewnej mierze stanowić przewodnik po niezwykle różnorodnych zagadnieniach, które wiążą się z życiem muzycznym, dziennikarstwem oraz produkcją muzyczną - zarówno w wymiarze artystycznym, jak i prawnym.

Beata Stróżyńska, Ewa Staszewska

Muzyka – Media – Prawo – Marketing, tom II

red. Beata Stróżyńska
Łódź 2022
ISBN 978-83-60929-85-8
objętość: 328 strony
 
cena: 40 zł

ZAWARTOŚĆ

• Wstęp
• Introduction
• Arleta Nawrocka-Wysocka
  Muzyka i migracje jako przedmiot badań etnomuzykologii w XX i XXI wieku
• Hanna Jocek
  Repertuar muzyczny uchodźców w Europie w XXI wieku
• Beata Stróżyńska
  Wątek beduińskiej legendy z VII w. o szalonym poecie Madżnunie i jego ukochanej Lajli w wybranych muzycznych projektach międzykulturowych XX i XXI w.
• Anita Grzegorzewska, Krzysztof Grzegorzewski
  Ramiona matki. Intencja komunikacyjna ludowych kołysanek z Ciechanowskiego
• Aleksandra Bęben
  Polskie rozdziały w życiu i twórczości Romana Ryterbanda (1914-1979)
• Małgorzata Sułek
  Radiowe brzmienie Olimpu – Opowieść o kulawym bogu Hefajstosie Anny Świrszczyńskiej i Witolda Lutosławskiego
• Piotr Mika
  „Redaktor Wielki”. O stylu pisania i spojrzeniu na krytykę muzyczną Ludwika Erhardta
• Agnieszka Szynk
  Twórczość filmowa Aleksandra Tansmana
• Małgorzata Kaczmarek
  Cicho znaczy dyskretnie – rola zarządzania w pracy dyrygenta z orkiestrą
• Klaudia Stępień
  Charakterystyka i działalność wybranych platform audiowizualnych promujących muzykę
• Ewa Staszewska
  Odrębności w zatrudnieniu pracowników instytucji kultury ze szczególnym uwzględnieniem statusu prawnego pracowników artystycznych
• Maria Karcz-Kaczmarek
  Muzyka jako przedmiot regulacji publicznoprawnych – przegląd problematyki
• Anna Franik, Regina Mynarska
  Wydarzenie muzyczne dostępne dla osób z niepełnosprawnościami
• Biogramy autorów

 

ZE WSTĘPU

Niniejsza publikacja, podobnie jak poprzednia, otwierająca serię książek Muzyka – Media – Prawo – Marketing, obejmuje zarówno rozważania teoretyczne, jak i porady praktyczne; wszystkie one są zaprezentowane w formie opracowań naukowych. Szerokie spektrum zagadnień, jakimi się zajmujemy, nieograniczanie się do jednego zakresu tematycznego, stanowi odzwierciedlenie wyjątkowo interdyscyplinarnego charakteru Instytutu Mediów i Produkcji Muzycznej.
W pierwszym tomie naszym głównym założeniem było stworzenie pewnego rodzaju przewodnika po niezwykle różnorodnych zagadnieniach, które wiążą się z życiem muzycznym, dziennikarstwem oraz produkcją muzyczną. Jednak od momentu, kiedy prowadziliśmy badania i pisaliśmy artykuły do poprzedniej książki z tej serii, świat bardzo się zmienił. Trudne doświadczenia ostatnich lat, wciąż trwająca pandemia, wojna za nasza wschodnią granicą, sprawiły, iż tym razem staramy się, aby niniejsza książka była nie tylko użyteczna dla środowiska muzycznego oraz melomanów, ale nade wszystko – by skłaniała do refleksji w sprawach związanych z najpoważniejszymi wyzwaniami współczesności. Uważny Czytelnik dostrzeże, iż obok problematyki związanej z migracjami, multikulturalizmem, powszechną dostępnością do dóbr kultury czy zmianą relacji między dyrygentem a muzykami orkiestry na bardziej partnerskie, oparte na wzajemnym poszanowaniu swoich wysokich kompetencji zawodowych, poruszyliśmy też inne wątki związane z uwarunkowaniami polityczno-społecznymi i ich wpływem na losy osób związanych z muzyką.

Beata Stróżyńska

 

Pianistyka łódzka.
Materiały z konferencji naukowej z cyklu „Kultura muzyczna Łodzi”

red. Krystyna Juszyńska
Łódź 2007
ISBN: 978-83-60929-12-4
objętość: 348 stron

ZAWARTOŚĆ

• Spis treści
• Wprowadzenie

• Część I – Tradycje pianistyki łódzkiej

  • Irena Poniatowska
    Tradycje pianistyki polskiej i metodyki fortepianowej do pierwszych dekad XX wieku – zarys problematyki
  • Anna Wesołowska-Firlej
    Genealogia Katedry Fortepianu Akademii Muzycznej w Łodzi
  • Piotr Soszyńsk
    Helena Kijeńska i Antoni Dobkiewicz – twórcy łódzkich tradycji pianistycznych
  • Krystyna Juszyńska
    Działalność Katedry Fortepianu Akademii Muzycznej w Łodzi (1957-2007)
  • Maria Korecka-Soszkowska
    Imponderabilia pianistyki

• Część II – Sylwetki pianistów łódzkich

  • Magdalena Krajewska-Sochala
    Artur Rubinstein – łodzianin na europejskich salonach muzycznych
  • Agnieszka Sanecka
    Władysław Kędra – sylwetka wirtuoza
  • Krystyna Juszyńska
    Miłosz Magin – łodzianin w Paryżu
  • Tadeusz Chmielewski
    Wspomnienie o Marii Wiłkomirskiej (1904-1995)
  • Beata Cywińska
    Postać Emmy Altberg – profesora Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Łodzi
  • Bogusław Wódka
    Zbigniew Szymonowicz (1922-1995)
  • Lucjan Cieślak
    Tadeusz Chmielewski – pianista i pedagog
  • Lucjan Cieślak
    Karol Nicze – pianista wszechstronny

• Część III Wydarzenia pianistyczne w Łodzi

  • Violetta Przerembska
    Wielcy pianiści i ich występy w Łodzi
  • Marek Bielacki
    Jazzowi pianiści łódzkich „Melomanów”. Komeda, Trzaskowski, Kurylewicz
  • Irena Łabiszewska
    Łódzkie konkursy pianistyczne
  • Małgorzata Szubert
    Konkurs Pianistyczny dla Dzieci im. Emmy Altberg
  • Wojciech Grochowalski
    Międzynarodowa Fundacja Muzyczna im. Artura Rubinsteina

• Część IV Łódzcy pianiści-kameraliści

  • Aleksandra Nawe
    Historia powstania Katedry Kameralistyki oraz Konkursu Muzyki Kameralnej im. Kiejstuta Bacewicz
  • Anita Krochmalska-Podfilipska
    Kiejstut Bacewicz jako artysta-kameralista i pedagog
  • Joanna Hajn-Romanowicz
    Bronisław Hajn. Pianista-kameralista i pedagog (1934-2001)
  • Aleksandra Nawe
    Rajmund Ambroziak (1932-1996). Sylwetka artysty i pedagoga
  • Ewa Kaczmarek
    Anita Krochmalska-Podfilipska – pianistka i kameralistka
  • Janusz Janyst
    Pianiści-kameraliści łódzcy działający współcześnie
• Biogramy artystyczne łódzkich pianistów
• Summary

 

FRAGMENT WPROWADZENIA

Celem tej publikacji jest przedstawienie historii rozwoju pianistyki łódzkiej, skupionej w początkach XX wieku wokół licznych szkół muzycznych, szczególnie Konserwatorium Heleny Kijeńskiej, a następnie Akademii Muzycznej w Łodzi oraz ukazanie – poprzez pryzmat ich działalności artystycznej często o zasięgu światowym – jak wielu znakomitych pianistów wywodzi się z Łodzi. Niewątpliwie do wielkich łodzian w dziedzinie pianistyki zaliczyć można: Artura Rubinsteina, Władysława Kędrę, Miłosza Magina, Marię Wiłkomirską, Emmę Altberg, Zbigniewa Szymonowicza i wielu innych, którzy swą sztuką rozsławiali Łódź i byli niewątpliwię ambasadorami kultury polskiej na świecie.

 

90 lat Filharmonii Łódzkiej.
Materiały z konferencji naukowej z cyklu „Kultura muzyczna Łodzi”

red. Krystyna Juszyńska
Łódź 2006
objętość: 360 stron

ZAWARTOŚĆ

• Krystyna Juszyńska
  Wprowadzenie

 
Część I: Z dziejów Filharmonii Łódzkiej

• Marek Karolak
  Alfred Strauch – pierwszy dyrektor Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej
• Ryszard Bonisławski
  Miejsca rozbrzmiewające muzyką
• Anna Kuligowska-Korzeniewska
  Łódzka Orkiestra Symfoniczna w Litzmannstadt Ghetto
• Jolanta Miernik-Szostak
  Powojenna działalność orkiestry Filharmonii Łódzkiej (1945-1955)
• Marek Nahajowski
  Działalność Stefana Marczyka w Państwowej Filharmonii w Łodzi (1955-1971)
• Ewa Kowalczyk
  Państwowa Filharmonia w Łodzi pod batutą Henryka Czyża (1957-1960 i 1972-1980)
• Beata Stróżyńska
  Państwowa Filharmonia w Łodzi w latach 1980-1987 i jej patron – Artur Rubinstein
• Aleksandra Bęben
  Pod tymczasowym adresem. Filharmonia Łódzka w latach 1987-2004
• Piotr Soszyński
  Rok jubileuszowy w Filharmonii Łódzkiej

 
Część II: Osiągnięcia artystyczne Filharmonii Łódzkiej

• Krystyna Juszyńska
  Artystyczne podróże zagraniczne Filharmonii Łódzkiej w latach 1964 2005
• Violetta Przerembska
  Od Egona Petriego do Eugena Indjića... Gościnne występy zagranicznych solistów-instrumentalistów w Filharmonii Łódzkiej (w latach 1915-2005)
• Barbara Lachtara
  Łódzka Wiosna Artystyczna (1969-1976)
• Magdalena Sasin
  Cykle koncertowe w Filharmonii Łódzkiej
• Janusz Janyst
  Chór Filharmonii Łódzkiej (1969-2005)
• Halina Dulikowska
  Kwartet im. Artura Rubinsteina
• Zdzisława Szczech
  Muzyczna działalność edukacyjna Filharmonii Łódzkiej
• Irena Łabiszewska
  Informacje konwencjonalne i niekonwencjonalne w programach Filharmonii Łódzkiej publikowanych w latach 1947-1987

 
Dyskusja
Filharmonia Łódzka w krajobrazie muzycznym miasta

• Jerzy Bauer
• Tomasz Bęben
• Zbigniew Lasocki

 
Aneks

• Marzena Złotorowicz-Gonera: Wspomnienie – list do Henryka Czyża
• Kierownictwo Artystyczne Filharmonii Łódzkiej 1915-2005 Dyrektorzy Naczelni Filharmonii
• Łódzkiej 1915-2005 Ewolucja nazwy Filharmonii Łódzkiej 1915-2005
• Muzycy Orkiestry Państwowej Filharmonii w Łodzi (1975)
• Muzycy Chóru Państwowej Filharmonii w Łodzi (1975)
• Muzycy Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Łódzkiej (2006)
• Muzycy Chóru Filharmonii Łódzkiej (2006)
• Dyrekcja i pracownicy administracji Filharmonii Łódzkiej (2006)
 
• Summary
• Dokumentacja fotograficzna

 
FRAGMENT WPROWADZENIA

[…] Publikacja 90 lat Filharmonii Łódzkiej jest trzecią pracą z cyklu „Kultura muzyczna Łodzi”, zawierającą artykuły siedemnastu autorów - pracowników naukowych Akademii Muzycznej i Uniwersytetu Łódzkiego, a także Filharmonii i Towarzystwa Przyjaciół Łodzi – którzy od dłuższego czasu prowadzili wnikliwe badania nad wybranymi aspektami działalności łódzkiej Filharmonii, bądź pewnymi okresami jej historii, analizując zachowaną w archiwach dokumentację, programy i afisze koncertów, prasę łódzką, wspomnienia i wywiady muzyków i naocznych świadków, nagrania radiowe i telewizyjne itp. Inspiracją tych badań była niewątpliwie wspomniana konferencja, ale prezentowany w publikacji materiał został znacznie poszerzony i wzbogacony licznymi fotografiami, tabelami, wykazami i cytatami, oddając możliwie pełny obraz funkcjonowania Filharmonii Łódzkiej w krajobrazie kulturalnym naszego miasta i regionu. […]
Celem niniejszej publikacji jest ukazanie genezy i historii Filharmonii Łódzkiej obejmującej lata 1915-2005 oraz prezentacja bogatej działalności artystycznej, sylwetek dyrygentów i solistów, a także innych osiągnięć Filharmonii m.in. wyjazdy zagraniczne, osiągnięcia chóru, cykle koncertowe, działalność edukacyjna.

Krystyna Juszyńska

 

Łódzka scena operowa.
Materiały z konferencji naukowej z cyklu „Kultura muzyczna Łodzi”

red. Krystyna Juszyńska
Łódź 2005
objętość: 342 strony

ZAWARTOŚĆ

 
• Krystyna Juszyńska
  Wprowadzenie

 
Część I: Z dziejów łódzkiej sceny operowej

• Anna Kuligowska-Korzeniewska
  Polskie przedstawienia muzyczne w Łodzi do 1918 roku
• Karolina Prykowska-Michalak
  Z dziejów sceny niemieckiej w Łodzi – opera i operetka
• Joanna Ludwicka
  Przedstawienia operowe w Łodzi w okresie międzywojennym
• Halina Dulikowska
  Okoliczności utworzenia opery łódzkiej – fakty i wspomnienia
• Ryszard Bonisławski
  Łódzkie sceny operowe
• Ziemowit Wojtczak
  Dwanaście lat działalności Opery Łódzkiej (1954-1966)
• Beata Stróżyńska
  Działalność Teatru Wielkiego w Łodzi w latach 1967-1982
• Beata Stróżyńska
  „Epoka” Sławomira Pietrasa (1982-1991)
• Magdalena Sasin
  W poszukiwaniu wizji współczesnego teatru operowego – łódzka scena w latach 1991-2004

 
Część II: Osiągnięcia artystyczne łódzkiej sceny operowej

• Krystyna Juszyńska
  Występy zagraniczne Teatru Wielkiego w Łodzi
• Violetta Przerembska
  O kilku prezentacjach zagranicznych zespołów operowych na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi
• Izabela Nahajowska
  Między aktualnością a uniwersalnością - realizacje oper polskich w Teatrze Wielkim w Łodzi
• Marek Nahajowski
  „Czarodziejskie wesele Don Giovanniego” czyli awangardowe realizacje oper W. A. Mozarta w Teatrze Wielkim w Łodzi
• Jolanta Pałka
  Repertuar baletowy w Teatrze Wielkim w Łodzi
• Małgorzata Andrzejewska-Psarska
  Łódzkie Spotkania Baletowe
• Janusz Janyst
  Scena X - eksperyment w dobie postmodernizmu

 
Część III: Sylwetki artystów opery i baletu w Łodzi

• Piotr Soszyński
  Władysław Raczkowski - pierwszy dyrygent łódzkiej sceny operowej
• Aleksandra Stanisławska
  Feliks Parnell - narodziny baletu łódzkiego
• Jolanta Gzella
  Soliści Teatru Wielkiego w Łodzi w latach 1967-2002
• Krystyna Juszyńska
  Portret muzyczny Lidii Skowron (1919-2002)

 

• Aneksy
• Spotkania z Gwiazdami Opery Łódzkiej i Teatru Wielkiego w Łodzi
• Program konferencji
• Program koncertu
• List Sabiny Nowickiej
• Wykaz premier i wznowień Opery Łódzkiej i Teatru Wielkiego w Łodzi
• Summary
• Historia Teatru Wielkiego w Łodzi na fotografiach

 

FRAGMENT WPROWADZENIA

Oddajemy do rąk Czytelników pracę zbiorową Łódzka scena operowa, która stanowi kontynuację planowanego cyklu publikacji na temat „Kultura muzyczna Łodzi”. Zawiera ona poszerzone w wielu wypadkach wersje referatów wygłoszonych na Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Katedrę Teorii Muzyki i Katedrę Wokalistyki Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi w dniach 21-22 października 2004 roku z okazji przypadającego w tym właśnie roku jubileuszu 50-lecia istnienia stałej sceny operowej w Łodzi. [...] Należy podkreślić, że autorzy wszelkich starań, aby dotrzeć do materiałów archiwalnych, niekiedy rozproszonych, nie opracowanych i trudno dostępnych. Zdarzało się, że niektórzy autorzy napotykali na olbrzymią, trudną do ogarnięcia ilość materiałów źródłowych, których opracowanie wymagałoby kilkuletniej pracy i napisania oddzielnej dysertacji; inni natomiast z braku jakichkolwiek materiałów czy dokumentacji, byli zmuszeni do szkicowego przedstawienia podjętego tematu. Zdajemy sobie sprawę, iż publikacja ta nie wyczerpuje wszystkich wątków bogatej historii Opery Łódzkiej i Teatru Wielkiego, nie mniej wydaje się, że realizacja wybranych tematów, skupionych wokół trzech zagadnień – historii, osiągnięć i artystów – przybliży zainteresowanym Czytelnikom działalność tak znaczącej instytucji, jaką jest łódzki Teatr Wielki – wizytówka naszego miasta. Wzbogaceniem publikacji są liczne fotografie, które udostępnił artysta fotografik Chwalisław Zieliński, od 30 lat dokumentujący kolejne premiery, koncerty i inne wydarzenia w Teatrze Wielkim w Łodzi. Ponadto zamieszczono afisze, programy i zdjęcia, pochodzące ze zbiorów prywatnych artystów. [...]

Krystyna Juszyńska

Świat oper Zygmunta Krauzego

red. Ryszard Daniel Golianek
Łódź 2016
ISBN: 978-83-60929-54-4
objętość: 260 stron

ZAWARTOŚĆ

Wstęp

Część pierwsza – SYNTEZY: DZIEŁO OPEROWE ZYGMUNTA KRAUZEGO

• Piotr Urbański   Libretta oper Zygmunta Krauzego
• Ewa Kowalska-Zając – Ewolucja stylu i techniki kompozytorskiej w twórczości operowej Zygmunta Krauzego
• Krzysztof Szwajgier – Paradoksy opery minimalistycznej
• Jacek Szerszenowicz – Opery Zygmunta Krauzego w perspektywie medialnej
• Ziemowit Wojtczak – Belcanto XXI wieku? Język wokalny w operach Zygmunta Krauzego
• Piotr Kędzierski – Wykonania i recepcja oper Zygmunta Krauzego
• Marek Weiss-Grzesiński – Zygmunt Krauze – żywy kompozytor

Część druga – ANALIZY: DZIEŁA OPEROWE ZYGMUNTA KRAUZEGO

• Małgorzata Grajter – Trzy języki – trzy wersje obsadowe – nieskończenie wiele możliwości: „Gwiazda” Zygmunta Krauzego
• Maja Metelska-Räsänen – „Siła ducha, która prowadzi do wyzwolenia” – „Balthazar” Zygmunta Krauzego
• Ryszard Daniel Golianek – „Iwona, księżniczka Burgunda” – gombrowiczowska opera Zygmunta Krauzego
• Marta Szoka – „Polieukt” Zygmunta Krauzego – hymn o tolerancji i wolności?
• Irina Nikolska – „Pułapka” Zygmunta Krauzego – realizacja kontrastowo-konfliktowej idei dramaturgicznej
• Marcin Stańczyk – Idiomatyczne cechy języka kompozytorskiego Zygmunta Krauzego w operze „Olimpia z Gdańska”

Summary

 

FRAGMENT WSTĘPU

Zygmunt Krauze należy do kręgu najważniejszych kompozytorów polskich starszego pokolenia. Jego znaczące osiągnięcia artystyczne od półwiecza fascynują i zwracają uwagę słuchaczy, krytyków i muzykologów. zadecydowały o tym jego bezkompromisowość i „oddzielność”, przejawiające się w nawiązaniu do idei nieprocesualnej muzyki pozbawionej odniesień przedmiotowych, która zdeterminowała stylistykę stworzonego przez niego unizmu muzycznego, wzorowanego na malarskim unizmie Władysława Strzemińskiego. I choć Krauze w późniejszych dziełach stopniowo zaczął odchodzić od tej estetyki, top rzez środowisko muzyczne w Polsce i poza granicami nadal traktowany jest przede wszystkim jako twórca i czołowy przedstawiciel unizmu w muzyce.
Pierwszym pomysłem prowadzącym do stworzenia tej publikacji stała się chęć pokazania nieco odmiennego, acz bardzo ważnego oblicza twórczego kompozytora, związanego z jego działaniami artystycznymi dość odległymi od unizmu. Ale idea powstania książki, która narodziła się spontanicznie wiosną 2015 roku, wynikła w pewnym stopniu także z okoliczności zewnętrznych. Otóż Senat i władze Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi nadały profesorowi Zygmuntowi Krauzemu zaszczytny tytuł doktora honoris causa. Uroczyste wręczenie tej godności nastąpiło podczas Święta Uczelni w dniu 24 marca 2015 roku, a niedługo później w gronie pracowników Katedry Teorii Muzyki zakiełkowała myśl o tym, by przypieczętować to zdarzenie napisaniem monografii poświęconej twórczości Krauzego. Chcieliśmy podjąć nowe badania naukowe dotyczące muzyki tego artysty, pokazać jego styl i estetykę. A jednocześnie uczcić Profesora, z którym znaczna część spomiędzy nas, autorów tekstów zawartych w tej książce, ma okazję współpracować w Akademii Muzycznej w Łodzi.

 

Reżyserski teatr operowy XXI wieku. Nurty i twórcy

Ryszard Daniel Golianek
Łódź 2020
ISBN: 978-83-60929-75-9
objętość: 398 stron

SPIS TREŚCI

Wstęp

Cześć pierwsza: Nurty

1. Klasyka, elegancja, tautologia
2. Pogłębienie ideowo-symboliczne
3. W uścisku psychoanalizy
4. W kręgu ideologii i polityki
5. Totalitaryzm i przemoc
6. Obraz, taniec, film
7. Teatr w teatrze i koncepcja lustra
8. Totalna farsa
9. Brzydota, groteska, wulgarność
10. Operowy teatr offowy

Część druga: Twórcy

1. Götz Friedrich: ojciec-założyciel teatr reżyserskiego
2. Harry Kupfer: operowy neorealizm
3. Andreas Homoki: teatr par excellence
4. David Pountney: opera w wielowymiarowej współczesności
5. Robert Carsen: teatr inteligentny i głęboki
6. Achim Freyer: plastyczny teatr operowy z muzyką w tle
7. Mariusz Treliński: w poszukiwaniu polskiej drogi
8. Hans Neuenfels: obsesje genitalne i łamanie tabu
9. Barrie Kosky: wszystko jest teatrem
10. Calixto Bieito: kompleksy i wstrząsy
11. Claus Guth: wieczne poszukiwania
12. Peter Konwitschny: drugie dno ludzkiej duszy

Zakończenie
Literatura
Spis fotografii
Wykaz omówionych spektakli
Summary

 

ZE WSTĘPU

„Umowność i konwencja opery mogłyby świadczyć o nie najlepszej reputacji i małej wadze tej dziedziny sztuki we współczesnej kulturze. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach dokonała się prawdziwa rewolucja w tym zakresie, gdyż pojawiły się próby i eksperymenty wiążące się z wydobyciem z treści dzieła operowego jakości uniwersalnych i aktualnych. Osiągnięcia reżyserskiego teatru operowego, w którym reżyser w swobodny sposób dopisuje własne konteksty i sposoby widzenia problematyki utworu, spowodowały wielką reformę opery, a scena operowa stała się prawdziwym miejscem dyskursu z rzeczywistością społeczną, polityczną i religijną.
Ta zasadnicza zmiana podejścia nastąpiła za sprawą grona postępowych reżyserów, głównie niemieckich, którzy zaproponowali stworzenie całkowicie nowego wymiaru w historii spektakli teatru muzycznego. Niniejsza książka poświęcona jest temu właśnie aspektowi opery, sposobom, w jakie reżyserzy rozumieją i przedstawiają dzieła operowe. Podtytuł książki Nurty i twórcy sugeruje jej dwuczęściowy układ: w pierwszej części omawiane są wyróżnione nurty współczesnego operowego teatru reżyserskiego, w drugiej – wybrani znaczący jego twórcy, będący wyrazistymi osobowościami artystycznymi. W całości, dzięki opisowi niemalże dwustu spektakli prezentowanych na różnych scenach europejskich, Czytelnik otrzymuje syntetyczny, zarazem bardzo autorski obraz współczesnego życia operowego.”

 

Prima la musica e poi le parole. Szkice o operze

red. Ziemowit Wojtczak
 
Łódź 2012
ISBN: 978-83-60929-31-5
objętość: 244 strony

ZAWARTOŚĆ

• Przedmowa
• ANDRZEJ WOLAŃSKI
  Opera i dramaty muzyczny w kontekście ogólnej teorii dramatu
• WIESŁAW BEDNAREK
  Recepcja jako faza dekodowania w spektaklu operowym postrzeganym przez pryzmat aktu komunikacji społecznej
• MAŁGORZATA GRAJTER
  Fidelio Beethovena – prawda czy fikcja, czyli kim naprawdę była Leonora?
• ALEKSANDRA BUBICZ-MOJSA
  Śpiewak w służbie prawdy scenicznej w nowym stylu mozartowskim – dramma per musica – w oparciu o główne postacie sopranowe Czarodziejskiego fletu W. A. Mozarta
• AGNIESZKA KUROWSKA
  Recytatyw acompagnato jako forma wokalnej wypowiedzi w operach W. A. Mozarta
• IWONA KOWALKOWSKA
  Kobieta o kobietach w operach W. A. Mozarta
• MONIKA FEDYK-KLIMASZEWSKA
  Gaetano Donizetti – Anna Bolena. Trudności wykonawcze mezzosopranowej partii Jane Seymour
• ZIEMOWIT WOJTCZAK
  Z dziejów Carmen Georgesa Bizeta
• IZABELA JEŻOWSKA
  Porgy and Bess George’a Gershwina jako dojrzała synergiczna folk-opera
• MONIKA KOLASA-HLADÍKOVÁ
  Opery Bohuslava Martinů. Droga twórcza od modernizmu do mistycyzmu
• BOŻENA HANNA WAGNER
  Opera w Polsce – dawniej i dziś
• MAREK GŁOWACKI
  Różnice w wykonawstwie dzieł muzyki oratoryjno-kantatowej w nagraniach współczesnych i sprzed 70. laty na podstawie Pasji wg św. Mateusza J. S. Bacha
• Autorzy tekstów
• Indesk osób
• Summaty
• Dodatek A – programy sesji, konferencji i koncertów towarzyszących
• Dodatek B – sesja w obiektywie

 

FRAGMENT PRZEDMOWY

Związki słowa i muzyki w literaturze operowej niemal od zawsze były przedmiotem niekończących się dyskusji, toczących się zarówno na niwie teoretycznej, jaki przewijających się w praktycznych wypowiedziach artystycznych. Wystarczy tylko przypomnieć, że postulowany przez członków Cameraty florenckiej śpiew deklamacyjny, już w swojej nazwie zawiera niejako przyczynek do podjęcia wspomnianego dyskursu. Mimowolnym głosem w tej debacie stał się także tytuł zapomnianej nieco opery Antonia Salieriego – Prima la musica e poi le parole. Tytuł będący w swej istocie poniekąd kolejnym pytaniem o prymat jednej lub drugiej warstwy składającej się na widowisko szeroko rozumianego teatru operowego. Pytaniem szczególnie interesującym wobec dzisiejszej tendencji do badań o charakterze interdyscyplinarnym. Nic zatem dziwnego, iż wystawienie wspomnianego dzieła przez studentów łódzkiej Akademii Muzycznej sprowokowało zorganizowanie całej sesji naukowo-artystycznej oraz konferencji naukowej poświęconej zagadnieniom teatru operowego.

Europejskie teatry lat 1750-1815 w relacjach polskich podróżników

Zbigniew Chaniecki
Łódź 2019
ISBN 978-83-60929-61-2
objętość: 630 stron

ZAWARTOŚĆ

 
• Od redakcji
• Wstęp

 
Część I. FRANCJA

Rozdział 1.
Społeczne, prawne i polityczne uwarunkowania działalności paryskich teatrów

• Uwagi o społecznej sytuacji artystów sceny i przeszkodach utrudniających działalność teatrów w Paryżu (do 1789 r.)
• Paryskie życie teatralne w okresie rewolucji
• Uwagi o repertuarze teatrów w okresie rewolucji
• Teatry paryskie w czasie rządków Napoléona
 

Rozdział 2.
Polacy w Paryżu

• Wpływ sytuacji społecznej i politycznej na przybyszów z Polski
• Modele podróży
• Polskie środowisko w Paryżu
• Nauka
• Zwiedzanie
• Zainteresowania teatralne Polaków
 

Rozdział 3.
Dramat francuski w Polsce

 

Rozdział 4.
Wrażenia, opinie i relacje Polaków ze spektakli obejrzanych w paryskich teatrach dramatycznych

• Teatr Francuski zwany też Komedią Francuską
• Polskie i francuskie opinie o Teatrze Francuskim i jego aktorach
• Relacje i opinie Polaków o poszczególnych spektaklach teatralnych w Komedii Francuskiej
  a. Dramaty francuskich klasyków
  b. Dzieła osiemnastowiecznych twórców tragedii
  c. Komedie następców Molière’a
• Inne teatry dramatyczne
• Teatry szkolne
 

Rozdział 5.
Teatry muzyczne Paryża w relacjach Polaków

• Wielka Opera
• Opera Włoska
• Théâtre Feydeau (do 1791 de Monsieur)
• Théâtre du Vaudeville
• Théâtre de la Gaîté
• Théâtre de l’Ambigu-Comique
• Théâtre de la Porte-Saint-Martin
• Théâtre Beaujolais (późniejszy Montansier, Variétés)
• Théâtre des Jeunes Artistes
• Epilog
 

Rozdział 6.
Opinie Polaków na temat teatrów na francuskiej prowincji

 
Część II. WŁOCHY

Rozdział 7.
Florencja

• Uwagi o działalności teatrów we Florencji w XVII i XVIII w.
• Życie teatralne Florencji w relacjach Polaków
 

Rozdział 8.
Wenecja

• Tradycja i działalność publicznych teatrów operowych
• Kształtowanie się teatru postbarokowego
• Teatry weneckie w XVIII wieku
• Polacy na spektaklach teatralnych w Wenecji
 

Rozdział 9.
Neapol

• Geneza i początki działalności teatrów muzycznych, kompozytorzy i libreciści
• Uwagi o publiczności teatralnej
• Teatry muzyczne w relacjach Polaków
  a. Teatro San Carlo
  b. Teatro San Giovanni dei Fiorentini
  c. Teatro Nuovo sopra Toledo
  d. Teatro del Fondo di Separazione
 

Rozdział 10.
Rzym

• Rzymska droga rozwoju opery
• Teatry rzymskie w relacjach Polaków
  a. Teatro Alibert (później Teatro delle Dame)
  b. Teatro di Torre Argentina
  c. Teatro Tordinona (później Teatro Apollo)
  d. Teatro della Valle
  e. Teatro Pace
  f. Teatro Pallacorda
  g. Collegio Clementino
  h. Teatro dei Burattini
 

Rozdział 11.
Polskie relacje z teatrów w innych miastach włoskich

• Genua
• Lucca
• Piza
• Livorno
• Siena
• Parma
• Mediolan
• Turyn
• Padwa i Vicenza
• Werona
• Bolonia
• Fano
• Udine
• Reggio Emilia

 
Część III. INNE KRAJE

Rozdział 12.
Z dziejów teatru hiszpańskiego. Opinie Polaków

 

Rozdział 13.
Polacy informują o teatrach w Austrii, Czechach i Niemczech

• Polacy w Wiedniu i ich zajęcia: nauka, zwiedzanie, koncerty, życie towarzyskie i zakupy
• Polacy w wiedeńskich teatrach
• Praga
• Karlsbad
• Brno
• Berlin
• Drezno
• Mannheim
• Monachium
• Stuttgart
• Inne miasta niemieckie
 

Rozdział 14.
Doniesienia Polaków z teatrów w Niderlandach

• Amsterdam
• Bruksela
• Gandawa
• Spa
 

Rozdział 15.
Polskie relacje i opinie o teatrach angielskich

 

Rozdział 16.
Szwecja i teatry Sztokholmu w opisach Polaków

 

Rozdział 17.
Życie teatralne Rosji we wspomnieniach Polaków

 

• Podsumowanie
• Spis ilustracji
• Wykaz skrótów
• Bibliografia
• Źródła
• Opracowania
• Indeks nazwisk
• Indeks geograficzny
• Summary

 

Od redakcji:

„Książka Europejskie teatry lat 1750–1815 w relacjach polskich podróżników stanowi ukoronowanie pięćdziesięcioletniej pracy badawczej Zbigniewa Chanieckiego. Ta barwna opowieść o życiu teatralnym Starego Kontynentu w II połowie XVIII wieku i na początku XIX stulecia jest adresowana do szerokiego grona odbiorców, do wszystkich miłośników historii kultury, którzy zapewne z przyjemnością przeczytają fragmenty pamiętników i notatek sprzed przeszło dwustu lat. Specyfiką tej opowieści jest spojrzenie na omawianą problematykę z perspektywy Polaków, choć sporadycznie zdarzają się także relacje osób innych narodowości.”

~ Beata Stróżyńska

 

Od Printza do Forkela. Wizje dziejów muzyki europejskiej w historiografii XVIII wieku

Marek Nahajowski
Łódź 2019
ISBN: 978-83-60929-66-7
objętość: 440 stron

ZAWARTOŚĆ

 
• Wprowadzenie

 

Rozdział 1.
Zagadnienia wstępne

• 1.1. Stan badań
• 1.2. Rozwój świadomości historyczno-muzycznej w Europie do końca XVII wieku
• 1.3. Zarys myśli historiograficznej w XVIII wieku
 

Rozdział 2.
Historiografowie i ich prace

• 2.1. Pionierzy – Printz, Bontempi, Bonnet-Bourdelot
• 2.2. Teoretycy i akademicy francuscy
• 2.3. Caffiaux, Marpurg, Blainville, Martini, Gerbert
• 2.4. W poszukiwaniu syntezy – Hawkins, Burney, Forkel
• 2.5. Teoretycy, literaci, kompilatorzy
 

Rozdział 3.
Koncepcje dziejów muzyki w XVIII wieku

• 3.1. Geneza i natura muzyki
• 3.2. Próby periodyzacji dziejów
• 3.3. Pozaeuropejskie kultury muzyczne
 

Rozdział 4.
Musica antiqua – Starożytna Grecja

• 4.1. XVIII -wieczny spór o sztukę antyku. Querelle des anciens et des modernes
• 4.2. Mityczna geneza muzyki greckiej
• 4.3. Problemy teorii muzyki
 

Rozdział 5.
Musica antiquo-moderna. W kręgu modalności europejskiej

• 5.1. Mit średniowiecza w kulturze XVIII wieku
• 5.2. Średniowieczna monodia
• 5.3. Od Guidona do Dunstable’a – w kręgu wczesnej polifonii
• 5.4. Rozkwit wielogłosowości (1450–1600)
• 5.5. Zapomniana epoka? Muzyka pierwszej połowy XVII stulecia w perspektywie historiografii XVIII -wiecznej
 

Rozdział 6.
Musica moderna. W poszukiwaniu wyznaczników muzycznej współczesności

• 6.1. Od modalności do systemu dur – moll
• 6.2. Ojcowie -założyciele musica moderna
• 6.3. „Augustian Age” – styl klasyczny pierwszej połowy XVIII wieku
• 6.4. Charlesa Burneya poglądy estetyczne na musica moderna
 
• Zakończenie
• Bibliografia
• Indeks nazwisk
• Summary in English
• Resumo en Esperanto

 

Ze wstępu:

„Celem niniejszej pracy stało się prześledzenie rozwoju historiografii muzycznej w XVIII wieku. W szczególności dotyczyło to takich zagadnień, jak: obieg myśli naukowej, wzajemne relacje między poszczególnymi badaczami, sposoby periodyzacji historii, zmiana stanu wiedzy na temat dawniejszego repertuaru czy ocena stylów kompozytorskich przeszłości w kontekście ówczesnych dyskusji estetycznych. Aby określić powyższe zależności, konieczne stało się przeprowadzenie pogłębionej analizy porównawczej dawnych rozpraw historiograficznych. Jakkolwiek zasadniczą część materiału badawczego stanowiły tak zwane ogólne historie muzyki, wiele informacji na temat XVIII-wiecznych wizji dziejów odnaleźć można było również na kartach traktatów teoretyczno-muzycznych oraz polemik estetycznych (dyskusje na temat kultury starożytnej i średniowiecznej). Całość wywodu wsparta została odniesieniami do wyników dotychczasowych badań naukowych na temat rozwoju historiografii muzycznej.”

 

Symfonia w XVIII-wiecznej Polsce. Teoria, repertuar i cechy stylistyczne

 

Beata Stróżyńska
Łódź 2015
ISBN: 978-83-60929-47-6
objętość: 587 stron

Sfinansowano ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

 

ZAWARTOŚĆ

Wstęp

1. Miejsce symfonii w europejskiej myśli estetycznej i praktyce kompozytorskiej XVIII wieku
   1.1. Przemiany estetyczne i filozoficzne w kulturze europejskiej XVIII wieku a znaczenie muzyki instrumentalnej
   1.2. Symfonia w ujęciu xviii -wiecznej teorii muzyki
   1.3. Cechy gatunkowe symfonii w twórczości europejskiej
2. Symfonia w XVIII-wiecznej Polsce jako przedmiot refleksji badawczej
   2.1. Sytuacja polityczno-społeczna i kulturalna Rzeczypospolitej w XVIII stuleciu
   2.2. Poglądy na symfonię w dawniejszym polskim piśmiennictwie muzycznym
   2.3. Badania symfonii w XVIII-wiecznej Polsce podejmowane po II wojnie światowej
   2.4. Problemy badawcze, metodologiczne i terminologiczne
3. Repertuar symfonii w XVIII-wiecznej Polsce
   3.1. Źródła i zabytki
   3.2. Twórcy symfonii
4. Symfonia w kulturze muzycznej XVIII-wiecznej Polski
   4.1. Symfonia w środowisku dworskim
   4.2. Symfonia w kontekście kościelnym
   4.3. Symfonia w życiu kulturalnym miast
5. Symfonia kameralna – typ orkiestrowej muzyki koncertowej w XVIII-wiecznej Polsce
   5.1. Cykl symfoniczny
   5.2. Układy formalne poszczególnych ogniw symfonii
   5.3. Instrumentarium i typy faktury instrumentalnej
   5.4. Rola elementów ludowych i narodowych
   5.5. Symfonia kameralna – podsumowanie
6. Symfonia kościelna – lokalny typ liturgicznej muzyki instrumentalnej
   6.1. Kształt utworu i budowa formalna
   6.2. Instrumentarium i faktura instrumentalna
   6.3. Charakterystyczne rozwiązania dźwiękowe i stylistyczne
   6.4. Kompozycje pro processione jako symfonie kościelne
   6.5. Inne utwory w typie symfonii kościelnej

Zakończenie
Bibliografia
Summary

 

Fragment wstępu:

Teoria, repertuar i cechy stylistyczne symfonii w XVIII-wiecznej Polsce to temat, w ramach którego mieszczą się różne zakresy badawcze, w tym także owa „zaniedbana” historia rodzimej symfonii owego stulecia. Rozprawa obejmuje jednak znacznie szersze spektrum zagadnień, nie ogranicza się do części analitycznej, w której są badane zabytki rodzimej symfoniki z omawianego okresu. W części teoretycznej na podstawie analizy zasobów polskich archiwów oraz ówczesnych wzmianek prasowych została podjęta próba ukazania miejsca i roli tego gatunku na tle życia muzycznego kraju. Celem pracy jest przedstawienie zjawisk, występujących na ziemiach Rzeczypospolitej, w szerokim kontekście europejskim, z uwzględnieniem ówczesnej problematyki filozoficzno-estetycznej oraz teoretyczno-muzycznej.
Punktem wyjścia do wyznaczenia zakresu badań było zdefi niowanie, jakie utwory w świetle ówczesnego piśmiennictwa muzycznego spełniają kryteria gatunkowo-stylistyczne i mogą być zaliczone do grupy symfonii, a także jakie istniały wewnętrzne podziały w ramach tego gatunku. Ścisłe rozgraniczenie poszczególnych rodzajów symfonii na podstawie XVIII-wiecznych traktatów okazało się tak bardzo owocne, iż stało się jednocześnie punktem wyjścia do sformułowania głównej tezy tej pracy o dwutorowym rozwoju rodzimej symfonii; było ono też pomocne w dookreśleniu głównego problemu badawczego, wyznaczając kierunki poszukiwań materiałów źródłowych. Ustalenie możliwie precyzyjnych kryteriów w świetle teorii XVIII-wiecznych stanowiło element niezbędny do przedstawienia ówczesnej praktyki kompozytorskiej oraz wykonawczej. Zasadne wydawało się też omówienie na wstępie cech stylistyczno-gatunkowych konkretnych utworów, to znaczy symfonii, tworzonych w tym czasie w wiodących europejskich centrach muzycznych. Już z pierwszych badań prowadzonych nad zasobami polskich archiwów wynikało jednoznacznie, iż rodzime utwory powstawały przede wszystkim pod przemożnym wpływem ośrodków niemieckojęzycznych, stąd podstawą do rozważań teoretycznych na temat tego gatunku stało się w dużej mierze piśmiennictwo z tych obszarów.