PAKIET 3 – Historia muzyki XVIII wieku

Europejskie teatry lat 1750-1815 w relacjach polskich podróżników

Zbigniew Chaniecki
Łódź 2019
ISBN 978-83-60929-61-2
objętość: 630 stron

ZAWARTOŚĆ

 
• Od redakcji
• Wstęp

 
Część I. FRANCJA

Rozdział 1.
Społeczne, prawne i polityczne uwarunkowania działalności paryskich teatrów

• Uwagi o społecznej sytuacji artystów sceny i przeszkodach utrudniających działalność teatrów w Paryżu (do 1789 r.)
• Paryskie życie teatralne w okresie rewolucji
• Uwagi o repertuarze teatrów w okresie rewolucji
• Teatry paryskie w czasie rządków Napoléona
 

Rozdział 2.
Polacy w Paryżu

• Wpływ sytuacji społecznej i politycznej na przybyszów z Polski
• Modele podróży
• Polskie środowisko w Paryżu
• Nauka
• Zwiedzanie
• Zainteresowania teatralne Polaków
 

Rozdział 3.
Dramat francuski w Polsce

 

Rozdział 4.
Wrażenia, opinie i relacje Polaków ze spektakli obejrzanych w paryskich teatrach dramatycznych

• Teatr Francuski zwany też Komedią Francuską
• Polskie i francuskie opinie o Teatrze Francuskim i jego aktorach
• Relacje i opinie Polaków o poszczególnych spektaklach teatralnych w Komedii Francuskiej
  a. Dramaty francuskich klasyków
  b. Dzieła osiemnastowiecznych twórców tragedii
  c. Komedie następców Molière’a
• Inne teatry dramatyczne
• Teatry szkolne
 

Rozdział 5.
Teatry muzyczne Paryża w relacjach Polaków

• Wielka Opera
• Opera Włoska
• Théâtre Feydeau (do 1791 de Monsieur)
• Théâtre du Vaudeville
• Théâtre de la Gaîté
• Théâtre de l’Ambigu-Comique
• Théâtre de la Porte-Saint-Martin
• Théâtre Beaujolais (późniejszy Montansier, Variétés)
• Théâtre des Jeunes Artistes
• Epilog
 

Rozdział 6.
Opinie Polaków na temat teatrów na francuskiej prowincji

 
Część II. WŁOCHY

Rozdział 7.
Florencja

• Uwagi o działalności teatrów we Florencji w XVII i XVIII w.
• Życie teatralne Florencji w relacjach Polaków
 

Rozdział 8.
Wenecja

• Tradycja i działalność publicznych teatrów operowych
• Kształtowanie się teatru postbarokowego
• Teatry weneckie w XVIII wieku
• Polacy na spektaklach teatralnych w Wenecji
 

Rozdział 9.
Neapol

• Geneza i początki działalności teatrów muzycznych, kompozytorzy i libreciści
• Uwagi o publiczności teatralnej
• Teatry muzyczne w relacjach Polaków
  a. Teatro San Carlo
  b. Teatro San Giovanni dei Fiorentini
  c. Teatro Nuovo sopra Toledo
  d. Teatro del Fondo di Separazione
 

Rozdział 10.
Rzym

• Rzymska droga rozwoju opery
• Teatry rzymskie w relacjach Polaków
  a. Teatro Alibert (później Teatro delle Dame)
  b. Teatro di Torre Argentina
  c. Teatro Tordinona (później Teatro Apollo)
  d. Teatro della Valle
  e. Teatro Pace
  f. Teatro Pallacorda
  g. Collegio Clementino
  h. Teatro dei Burattini
 

Rozdział 11.
Polskie relacje z teatrów w innych miastach włoskich

• Genua
• Lucca
• Piza
• Livorno
• Siena
• Parma
• Mediolan
• Turyn
• Padwa i Vicenza
• Werona
• Bolonia
• Fano
• Udine
• Reggio Emilia

 
Część III. INNE KRAJE

Rozdział 12.
Z dziejów teatru hiszpańskiego. Opinie Polaków

 

Rozdział 13.
Polacy informują o teatrach w Austrii, Czechach i Niemczech

• Polacy w Wiedniu i ich zajęcia: nauka, zwiedzanie, koncerty, życie towarzyskie i zakupy
• Polacy w wiedeńskich teatrach
• Praga
• Karlsbad
• Brno
• Berlin
• Drezno
• Mannheim
• Monachium
• Stuttgart
• Inne miasta niemieckie
 

Rozdział 14.
Doniesienia Polaków z teatrów w Niderlandach

• Amsterdam
• Bruksela
• Gandawa
• Spa
 

Rozdział 15.
Polskie relacje i opinie o teatrach angielskich

 

Rozdział 16.
Szwecja i teatry Sztokholmu w opisach Polaków

 

Rozdział 17.
Życie teatralne Rosji we wspomnieniach Polaków

 

• Podsumowanie
• Spis ilustracji
• Wykaz skrótów
• Bibliografia
• Źródła
• Opracowania
• Indeks nazwisk
• Indeks geograficzny
• Summary

 

Od redakcji:

„Książka Europejskie teatry lat 1750–1815 w relacjach polskich podróżników stanowi ukoronowanie pięćdziesięcioletniej pracy badawczej Zbigniewa Chanieckiego. Ta barwna opowieść o życiu teatralnym Starego Kontynentu w II połowie XVIII wieku i na początku XIX stulecia jest adresowana do szerokiego grona odbiorców, do wszystkich miłośników historii kultury, którzy zapewne z przyjemnością przeczytają fragmenty pamiętników i notatek sprzed przeszło dwustu lat. Specyfiką tej opowieści jest spojrzenie na omawianą problematykę z perspektywy Polaków, choć sporadycznie zdarzają się także relacje osób innych narodowości.”

~ Beata Stróżyńska

 

Od Printza do Forkela. Wizje dziejów muzyki europejskiej w historiografii XVIII wieku

Marek Nahajowski
Łódź 2019
ISBN: 978-83-60929-66-7
objętość: 440 stron

ZAWARTOŚĆ

 
• Wprowadzenie

 

Rozdział 1.
Zagadnienia wstępne

• 1.1. Stan badań
• 1.2. Rozwój świadomości historyczno-muzycznej w Europie do końca XVII wieku
• 1.3. Zarys myśli historiograficznej w XVIII wieku
 

Rozdział 2.
Historiografowie i ich prace

• 2.1. Pionierzy – Printz, Bontempi, Bonnet-Bourdelot
• 2.2. Teoretycy i akademicy francuscy
• 2.3. Caffiaux, Marpurg, Blainville, Martini, Gerbert
• 2.4. W poszukiwaniu syntezy – Hawkins, Burney, Forkel
• 2.5. Teoretycy, literaci, kompilatorzy
 

Rozdział 3.
Koncepcje dziejów muzyki w XVIII wieku

• 3.1. Geneza i natura muzyki
• 3.2. Próby periodyzacji dziejów
• 3.3. Pozaeuropejskie kultury muzyczne
 

Rozdział 4.
Musica antiqua – Starożytna Grecja

• 4.1. XVIII -wieczny spór o sztukę antyku. Querelle des anciens et des modernes
• 4.2. Mityczna geneza muzyki greckiej
• 4.3. Problemy teorii muzyki
 

Rozdział 5.
Musica antiquo-moderna. W kręgu modalności europejskiej

• 5.1. Mit średniowiecza w kulturze XVIII wieku
• 5.2. Średniowieczna monodia
• 5.3. Od Guidona do Dunstable’a – w kręgu wczesnej polifonii
• 5.4. Rozkwit wielogłosowości (1450–1600)
• 5.5. Zapomniana epoka? Muzyka pierwszej połowy XVII stulecia w perspektywie historiografii XVIII -wiecznej
 

Rozdział 6.
Musica moderna. W poszukiwaniu wyznaczników muzycznej współczesności

• 6.1. Od modalności do systemu dur – moll
• 6.2. Ojcowie -założyciele musica moderna
• 6.3. „Augustian Age” – styl klasyczny pierwszej połowy XVIII wieku
• 6.4. Charlesa Burneya poglądy estetyczne na musica moderna
 
• Zakończenie
• Bibliografia
• Indeks nazwisk
• Summary in English
• Resumo en Esperanto

 

Ze wstępu:

„Celem niniejszej pracy stało się prześledzenie rozwoju historiografii muzycznej w XVIII wieku. W szczególności dotyczyło to takich zagadnień, jak: obieg myśli naukowej, wzajemne relacje między poszczególnymi badaczami, sposoby periodyzacji historii, zmiana stanu wiedzy na temat dawniejszego repertuaru czy ocena stylów kompozytorskich przeszłości w kontekście ówczesnych dyskusji estetycznych. Aby określić powyższe zależności, konieczne stało się przeprowadzenie pogłębionej analizy porównawczej dawnych rozpraw historiograficznych. Jakkolwiek zasadniczą część materiału badawczego stanowiły tak zwane ogólne historie muzyki, wiele informacji na temat XVIII-wiecznych wizji dziejów odnaleźć można było również na kartach traktatów teoretyczno-muzycznych oraz polemik estetycznych (dyskusje na temat kultury starożytnej i średniowiecznej). Całość wywodu wsparta została odniesieniami do wyników dotychczasowych badań naukowych na temat rozwoju historiografii muzycznej.”

 

Symfonia w XVIII-wiecznej Polsce. Teoria, repertuar i cechy stylistyczne

 

Beata Stróżyńska
Łódź 2015
ISBN: 978-83-60929-47-6
objętość: 587 stron

Sfinansowano ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

 

ZAWARTOŚĆ

Wstęp

1. Miejsce symfonii w europejskiej myśli estetycznej i praktyce kompozytorskiej XVIII wieku
   1.1. Przemiany estetyczne i filozoficzne w kulturze europejskiej XVIII wieku a znaczenie muzyki instrumentalnej
   1.2. Symfonia w ujęciu xviii -wiecznej teorii muzyki
   1.3. Cechy gatunkowe symfonii w twórczości europejskiej
2. Symfonia w XVIII-wiecznej Polsce jako przedmiot refleksji badawczej
   2.1. Sytuacja polityczno-społeczna i kulturalna Rzeczypospolitej w XVIII stuleciu
   2.2. Poglądy na symfonię w dawniejszym polskim piśmiennictwie muzycznym
   2.3. Badania symfonii w XVIII-wiecznej Polsce podejmowane po II wojnie światowej
   2.4. Problemy badawcze, metodologiczne i terminologiczne
3. Repertuar symfonii w XVIII-wiecznej Polsce
   3.1. Źródła i zabytki
   3.2. Twórcy symfonii
4. Symfonia w kulturze muzycznej XVIII-wiecznej Polski
   4.1. Symfonia w środowisku dworskim
   4.2. Symfonia w kontekście kościelnym
   4.3. Symfonia w życiu kulturalnym miast
5. Symfonia kameralna – typ orkiestrowej muzyki koncertowej w XVIII-wiecznej Polsce
   5.1. Cykl symfoniczny
   5.2. Układy formalne poszczególnych ogniw symfonii
   5.3. Instrumentarium i typy faktury instrumentalnej
   5.4. Rola elementów ludowych i narodowych
   5.5. Symfonia kameralna – podsumowanie
6. Symfonia kościelna – lokalny typ liturgicznej muzyki instrumentalnej
   6.1. Kształt utworu i budowa formalna
   6.2. Instrumentarium i faktura instrumentalna
   6.3. Charakterystyczne rozwiązania dźwiękowe i stylistyczne
   6.4. Kompozycje pro processione jako symfonie kościelne
   6.5. Inne utwory w typie symfonii kościelnej

Zakończenie
Bibliografia
Summary

 

Fragment wstępu:

Teoria, repertuar i cechy stylistyczne symfonii w XVIII-wiecznej Polsce to temat, w ramach którego mieszczą się różne zakresy badawcze, w tym także owa „zaniedbana” historia rodzimej symfonii owego stulecia. Rozprawa obejmuje jednak znacznie szersze spektrum zagadnień, nie ogranicza się do części analitycznej, w której są badane zabytki rodzimej symfoniki z omawianego okresu. W części teoretycznej na podstawie analizy zasobów polskich archiwów oraz ówczesnych wzmianek prasowych została podjęta próba ukazania miejsca i roli tego gatunku na tle życia muzycznego kraju. Celem pracy jest przedstawienie zjawisk, występujących na ziemiach Rzeczypospolitej, w szerokim kontekście europejskim, z uwzględnieniem ówczesnej problematyki filozoficzno-estetycznej oraz teoretyczno-muzycznej.
Punktem wyjścia do wyznaczenia zakresu badań było zdefi niowanie, jakie utwory w świetle ówczesnego piśmiennictwa muzycznego spełniają kryteria gatunkowo-stylistyczne i mogą być zaliczone do grupy symfonii, a także jakie istniały wewnętrzne podziały w ramach tego gatunku. Ścisłe rozgraniczenie poszczególnych rodzajów symfonii na podstawie XVIII-wiecznych traktatów okazało się tak bardzo owocne, iż stało się jednocześnie punktem wyjścia do sformułowania głównej tezy tej pracy o dwutorowym rozwoju rodzimej symfonii; było ono też pomocne w dookreśleniu głównego problemu badawczego, wyznaczając kierunki poszukiwań materiałów źródłowych. Ustalenie możliwie precyzyjnych kryteriów w świetle teorii XVIII-wiecznych stanowiło element niezbędny do przedstawienia ówczesnej praktyki kompozytorskiej oraz wykonawczej. Zasadne wydawało się też omówienie na wstępie cech stylistyczno-gatunkowych konkretnych utworów, to znaczy symfonii, tworzonych w tym czasie w wiodących europejskich centrach muzycznych. Już z pierwszych badań prowadzonych nad zasobami polskich archiwów wynikało jednoznacznie, iż rodzime utwory powstawały przede wszystkim pod przemożnym wpływem ośrodków niemieckojęzycznych, stąd podstawą do rozważań teoretycznych na temat tego gatunku stało się w dużej mierze piśmiennictwo z tych obszarów.