Profesor Teresa Kubiak
* 26 XII 1937 Ldzań koło Pabianic
Teresa Kubiak swoją miłość do opery i śpiewu odkryła już we wczesnej młodości. Po ukończeniu szkoły ogólnokształcącej im. J. Śniadeckiego w Pabianicach, rozpoczęła intensywne przygotowania do zdania egzaminów na Wydział Wokalny Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Łodzi, gdzie wkrótce rozpoczęła naukę w klasie śpiewu solowego profesor Julii Gorzechowskiej. Pięcioletni kurs ukończyła w ciągu trzech lat wstępując na dalsze studia wokalne w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej do klasy śpiewu profesor Olgi Olginy. Już podczas pierwszych lat studiów pedagodzy Wydziału Wokalnego zwracali uwagę na ogromny talent operowy Teresy Kubiak. W tym czasie została ona laureatką kilku ogólnopolskich konkursów wokalnych. Sukcesy te pozwoliły jej następnie na udział w konkursach międzynarodowych w Helsinkach, Tuluzie, Monachium i Moskwie.
Debiut sceniczny Teresy Kubiak (wówczas używającej podwójnego nazwiska Wojtaszek-Kubiak) miał miejsce w roku 1967 w nowo otwartym łódzkim Teatrze Wielkim. Jej pierwszą rolą była partia Micaëli w operze Carmen G. Bizeta. Z łódzką sceną operową związała się Teresa Kubiak na kilka dalszych lat śpiewając tu między innymi takie role jak Elsa w Lohengrinie R. Wagnera, tytułowa Tosca i Madama Butterfly w operach G. Pucciniego, Aida w operze G. Verdiego oraz Halka w dziele S. Moniuszki. Wystąpiła także jako Herodiada w prapremierze opery R. Twardowskiego Tragedyja czyli rzecz o Janie i Herodzie. Przełomowym momentem w karierze Teresy Kubiak była propozycja, jaką otrzymała od Williama Steina – impresaria amerykańskiego – aby wzięła ona udział w koncertowym wykonaniu opery Karla Goldmarka Królowa Saby w partii Sulamith. Chociaż początkowo Teresa Kubiak obawiała się wyjazdu za ocean (nie znała wówczas języka angielskiego, nie chciała też rozstawać się z mężem – Januszem Kubiakiem, wiolonczelistą, wieloletnim koncertmistrzem orkiestry Teatru Wielkiego i Filharmonii Łódzkiej – oraz córkami: Małgorzatą i Dorotą), to jednak w końcu, za namową profesor Olgi Olginy, postanowiła przyjąć zaproponowaną ofertę.
Olga Olgina towarzyszyła artystce w jej pierwszej zamorskiej podróży i była świadkiem jej występu. Koncert, który odbył się w 1970 roku w słynnej nowojorskiej Carnegie Hall okazał się wielkim sukcesem. Prasa amerykańska donosiła o pojawieniu się nowej gwiazdy na scenie operowej świata. Następnego dnia po koncercie Teresa Kubiak została zaproszona na przesłuchanie do słynnej Metropolitan Opery przed ówczesnym dyrektorem Rudolfem Bingiem, rezultatem czego było zawarcie kontraktu na wykonania partii Lizy w operze Dama Pikowa P. Czajkowskiego z trzyletnim wyprzedzeniem. Posypały się też oferty z największych teatrów operowych Stanów Zjednoczonych. Dyrektor San Francisco War Memorial Opera House zaproponował debiut w operze Madama Butterfly G. Pucciniego. Wkrótce po tym wydarzeniu na zaproszenie dyrekcji Festiwalu w Glyndebourne wyjechała do Anglii, aby zaśpiewać partię Lizy w Damie Pikowej P. Czajkowskiego oraz uczestniczyć w prawykonaniu opery F. Cavalliego La Calisto, która to opera została utrwalona na taśmie filmowej przez BBC, nagrana na płyty przez firmę Decca, oraz wykonana przed rodziną królewską w słynnej londyńskiej Albert Hall. Następstwem tego zdarzenia były trzy sezony występów w Royal Opera House Covent Garden w Londynie w partiach Butterfly, Aidy, Toski i Elsy w Lohengrinie.
Dalsze europejskie podróże artystki to m.in. występy w czeskiej Pradze, kilka sezonów w Wiedeńskiej Staatsoper, a także przedstawienia w Teatro la Fenice w Wenecji, w Rzymskiej Teatro Dell’Opera, w Hiszpanii (Madryt i Barcelona), w Lizbonie, w Monachijskiej Staatsoper i we Francuskiej Paris Grand Opera gdzie śpiewała partię Chrisothemis w operze R. Straussa Elektra z Birgit Nilsson i Christą Ludwig, w scenografii polskiego artysty Majewskiego, a także w Operze Montpellier w roli Elżbiety w Don Carlosie G. Verdiego.
Przez kolejne lata artystka była zapraszana przez sceny operowe m.in. w San Francisco, Chicago (gdzie debiutowała w Lyric Opera 18 października 1971 roku w partii Toski u boku Carlo Bergonziego i Tito Gobbiego!). Do Chicago wracała kilkakrotnie śpiewając główne role w operach Peter Grimes B. Brittena i Pajace R. Leoncavalla z kanadyjskim tenorem Jonem Vickersem. Dalsze występy to m.in. Manon Lescaut G. Pucciniego ze słynnym Richardem Tuckerem na Florydzie oraz Tosca z José Carrerasem w Houston w Teksasie.
18 stycznia 1973 roku zadebiutowała partią Lizy w Damie Pikowej P. Czajkowskiego na deskach Metropolitan Opera w Nowym Jorku, z którą to sceną była związana przez następnych czternaście sezonów. W MET śpiewała główne partie sopranowe m.in. w takich operach jak Jenufa L. Janačka, Bal maskowy G. Verdiego, Carmen (Micaëla) G. Bizeta, Latający Holender, Walkiria, Złoto Renu, Tannhäuser, Lohengrin i Śpiewacy norymberscy R. Wagnera, Elektra i Ariadna na Naxos R. Straussa, Płaszcz, Tosca i Madama Butterfly G. Pucciniego, Eugeniusz Oniegin P. Czajkowskiego, Fidelio L. van Beethovena i wielu innych.
Występowała również w Kanadzie m.in. w operze w Vancouver (jako Aida), w Ottawie (Liza w Damie Pikowej – tym razem w języku angielskim) oraz w Edmonton Opera (Senta w Latającym Holendrze R. Wagnera). Dwukrotny występ z Orkiestrą Symfoniczną w Montrealu w Deutsches Requiem J. Brahmsa uwieńczony został transmisją radiową CBC i telewizji kanadyjskiej oraz rejestracją Czterech ostatnich pieśni R. Straussa, z ilustracją filmową wykonaną w celu zaprezentowania tegoż nagrania na Festiwalu Praskiej Wiosny.
Teresa Kubiak nagrywała m.in. dla takich wytwórni jak Decca, czy EMI. Kilku nagrań, dokonała również dla rodzimej Muzy, która wydała je w serii Sławni polscy śpiewacy (PN SX 1144) oraz jako Recital Operowy z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii w Łodzi (PNCD 477). Najważniejsze dokonania fonograficzne Teresy Kubiak, to przede wszystkim realizacja Eugeniusza Oniegina P. Czajkowskiego pod Sir Georgem Soltim (Decca 417413-2 - obecnie wydana także w wersji filmowej na płytach DVD), a także Symfonia nr 14 D. Szostakowicza z Filharmonią Nowojorską pod Leonardem Bernsteinem (Sony 47617), Fidelio L. van Beethovena będący rekonstrukcją nagrania z roku 1976 (VAI 1222-2), Msza Głagolicka L. Janačka (Decca 466 902-2); Królowa Saby K. Goldmarka (Gala – GL100620 – nagranie z roku 1970), Euryanthe C. M. von Webera (Columbia – rok 1970), La Calisto F.Cavalliego (Decca 436 216-2 – zapis z roku 1971) i pochodzące z tego samego roku nagranie Elektry R. Straussa z Reginą Resnik oraz Inge Borkh, pod dyrekcją Fritza Riegera, które ukazało się ostatnio nakładem firmy Mondo Musica (MFOH10505).
Znane są także liczne radiowe transmisje przedstawień z Metropolitan Opera z udziałem Teresy Kubiak, wśród których na szczególną uwagę zasługuje m.in. Jenufa L. Janačka z 21 grudnia 1974 roku, Tannhäuser R. Wagnera z 21 stycznia 1978 roku (z Grace Bumbry w roli Wenus i Jamesem McCrackenem w partii tytułowej) oraz Tosca G. Pucciniego z 8 kwietnia tego samego roku z Placido Domingo w partii Cavaradossiego.
Niezależnie od działalności scenicznej Teresa Kubiak wielokrotnie brała udział w recitalach i produkcjach koncertowych. W latach 1984-87 brała także udział w trasach koncertowych po krajach Środkowego i Dalekiego Wschodu. Po przemianach społeczno-politycznych, jakie dokonały się w Polsce w latach 80-tych, Teresa Kubiak przyjechała do kraju, gdzie rzesze melomanów z niecierpliwością oczekiwały jej przybycia. Prawdziwą sensacją na skalę ogólnokrajową stał się jej występ w 1988 roku w łódzkim przedstawieniu opery Tosca G. Pucciniego, który to spektakl był transmitowany przez Telewizję Polską. Partia Florii Toski należy zresztą do jednych z najbardziej ulubionych ról Teresy Kubiak. Z postacią tą śpiewaczka chętnie się identyfikuje adaptując niejako słowa słynnej arii z drugiego aktu Vissi d’arte („Żyłam sztuką”) jako swoiste motto, które przyświeca jej w życiu prywatnym i zawodowym.
Od 1985 roku Teresa Kubiak rozpoczęła także działalność pedagogiczną, początkowo biorąc udział w pracach Wydziału Wokalnego w Montclair State College w New Jersey. W 1990 roku zaproponowano jej stanowisko profesora śpiewu na wydziale wokalnym w Indiana University School of Music w Bloomington, (jednej z najlepszych uczelni muzycznych w USA), które to stanowisko piastuje do dnia dzisiejszego, kierując odnoszącą sukcesy klasą wokalną. Prowadzi także kursy mistrzowskie na terenie USA, Nowej Zelandii i Jordanii. Jest zapraszana do udziału w pracach jury licznych konkursów wokalnych o charakterze zarówno krajowym, jak i międzynarodowym.
Równolegle z pracą pedagogiczną Teresa Kubiak występuje na okolicznościowych koncertach organizowanych przez różne instytucje, na których to imprezach śpiewaczka stara się promować muzykę polską, wykonując m.in. recitale pieśni F. Chopina czy biorąc udział w realizacji symfonii Góreckiego. Bierze także aktywny udział w pracach przy Konkursie Wokalnym im. Marceliny Sembrich sponsorowanym przez Fundację Kościuszkowską. W połowie lat 70-tych Teresa Kubiak otrzymała w Warszawie Nagrodę Artystyczną Pierwszej Klasy Ministerstwa Kultury i Sztuki i została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Macierzysta Uczelnia Teresy Kubiak postanowiła, uznając jej ogromny dorobek artystyczny i zasługi na polu krzewienia kultury polskiej, nadać artystce zaszczytny tytuł doktora honoris causa.
